Van mijnbouw tot toerisme - de geschiedenis van het dorp
Fieberbrunn wordt algemeen beschouwd als een gemeente met veel toerisme, een goed ontwikkelde economie en een interessante geschiedenis, die wordt gevormd door mijnbouw en de veelbezochte geneeskrachtige bron. Het dorp heeft ook een bijzonder cultuurlandschap. Wie het lange, dichtbevolkte dal, de pittoreske gehuchten en de wijdverspreide bergboerderijen bekijkt, komt overal het bewijs van deze kunst en folklore tegen. (Kroniek: Franz Caramelle, Fieberbrunn - geschiedenis van een Tiroolse marktstad) Tegenwoordig is het grootste dorp in het PillerseeTal zowel in de winter als in de zomer een veelzijdige toeristische bestemming. Fieberbrunn maakt deel uit van het Skicircus Saalbach Hinterglemm Leogang Fieberbrunn en is daarmee het uitgangspunt voor het hipste skigebied van Oostenrijk. In de zomer biedt de regio rond de ´Alleskönnerberg` Wildseeloder een gevarieerd programma met wandelpaden, via ferrata's, fietsroutes en de bergavonturenwereld van Timoks wilde wereld, populair bij gezinnen.
Wandeling door Fieberbrunn - een aangename wandeling naar de plaatsen die u zeker moet zien.
Wandeling door Fieberbrunn - een aangename wandeling naar de plaatsen die u zeker moet zien.
Wandeling door Fieberbrunn - een aangename wandeling naar de plaatsen die u zeker moet zien.
Fontein in de Kirchbühel in Fieberbrunn - het water zou een genezende werking hebben en werd voor het eerst genoemd in 1445.
Parochiekerk van Fieberbrunn met uitzicht op de Spielberg in de zomer
Wandeling door Fieberbrunn - een aangename wandeling naar de plaatsen die u zeker moet zien.
Feiten en cijfers
checkDorp: Fieberbrunn
checkStartpunt: dorpscentrum
checkParkeren: dorpscentrum - parkeerplaats met grind (gratis)
Johannes van Nepomuk was een van de populairste heiligen in de 18e eeuw en was onder meer de beschermer tegen watergevaar. De grote 'waterstortingen' en de schade die vaak en vooral in 1759 optrad, motiveerden Simon Millinger en andere oprichters om deze kapel te eren ter ere van St. Johannes van Nepomuk. In 1787 werd de kapel door de staat gesloten en net nadat hij door een overstroming was weggespoeld en half was weggereten, bleven er slechts drie muren over. En Simon Millinger ging weer aan de slag! De Johanneskapel is een van de belangrijkste rococokapellen in Tirol, zowel qua architectonische structuur als qua artistieke inrichting (fresco's van de belangrijke rococoschilder Matthäus Günther). De kleine kerk zonder toren bestaat uit een tweebaans schip met een zadeldak en een gebogen gevel. Via de dubbele houten deur komt u in het interieur, dat verrast door zijn helderheid. Pleisterranden, pleisterdecoraties en fresco's vormen de grootste artistieke versieringen van de kapel. Een groot middenschipfresco stelt de opname van de heilige Johannes van Nepomuk in de hemel voor. (Kroniek: Fieberbrunn - geschiedenis van een Tiroolse marktstad)
➁ De Ache van Fieberbrunn
De Ache van Fieberbrunn, in de bovenloop ´Schwarzache` genoemd, is een zijrivier van de ´Großache` in het district Kitzbühel met een lengte van ongeveer 27 km. De Schwarzache vindt zijn oorsprong op de noordelijke helling van de Spieleckkogel in de Kitzbüheler Alpen in de gemeente Aurach bij Kitzbühel. Vervolgens stroomt het in noordoostelijke richting door de Hörndlinger Graben, draait dan naar het noorden en stroomt in een brede boog rond het Wildseelodermassief. Het stroomt door Fieberbrunn en mondt uit in de Großache in St. Johann in Tirol.
➂ Historische spoorwegverbinding ´Tirol en Salzburg`
De spoorlijn Salzburg-Tirol is de enige oost-west-spoorverbinding die uitsluitend op Oostenrijks grondgebied rijdt. Met name het feit dat er op Oostenrijks grondgebied geen snelwegverbinding is tussen de deelstaten Salzburg en Tirol, maakte de route zeer belangrijk. Het staat ook bekend als de ´Giselabahn` (naar de tweede dochter van keizer Franz Joseph I en zijn vrouw Elisabeth van Oostenrijk-Hongarije, aartshertogin Gisela Louise Marie van Oostenrijk). De spoorweg Salzburg-Tirol is tussen 1873 en 1875 gebouwd en loopt van Salzburg via Bischofshofen, Zell am See, Hochfilzen, Fieberbrunn, St. Johann in Tirol en Kitzbühel naar Wörgl. In 1915 werd de spoorweg Salzburg-Tirol uitgebreid tot twee sporen. De elektrificatie van de lijn begon in 1925 en werd in 1930 voltooid. Tegen het einde van de Tweede Wereldoorlog was de spoorweg Salzburg-Tirol het doelwit van geallieerde bombardementen vanwege het strategische belang ervan. Tegenwoordig is de route bijzonder belangrijk in het regionale verkeer, als onderdeel van de verbinding van Innsbruck naar Klagenfurt en Graz.
➃ Focus: Regio Wildseeloder, toerisme toen en nu
Het gebied rond de toppen van Wildseeloder (2118 m) en Henne (2078 m) belooft allerlei soorten bergavonturen. Al in 1889, na de oprichting van de eerste verbouwingsvereniging in Fieberbrunn, werd tijdens een lezing reclame gemaakt voor dit toevluchtsoord: Een nieuw toevluchtsoord Fieberbrunn met de Wildalpsee en een berg genaamd ´Loder` inspireerden. De uitstekende ligging als panoramische berg, de mogelijkheden voor bergbeklimmen en de gezondheidsvoordelen van de genezende bron in het dorp waren precies goed in de tijd van bloeiend alpinisme! (Kroniek: Fieberbrunn - geschiedenis van een Tiroolse marktstad)
Tegenwoordig is de Wildseeloder een echte `Alleskönnerberg`! Het gebied is voor families en ontspannen wandelaars in de zomer gemakkelijk te bereiken dankzij de ontwikkeling van de 2 secties van de kabelbanen van Fieberbrunn. Timoks wilde wereld is een avonturenpark met een achtbaan, een touwenparcours en een klimpark direct bij het middenstation van de Streuböden. Vanaf de Lärchfilzkogel wandelt u in de richting van het Wildseeloderhaus en de top, maakt u een ontspannen wandeling langs de Lärchfilzhochalm of bereikt u de startpunten van de gevarieerde via ferrata onder ´Henne` en ´Marokka`. De legendarische Wildseelodersee ligt diep zwartblauw tussen de toppen van Wildseeloder en Henne. Volgens de legende leefden de Alpenmelkers hier in overtreding en overvloed en werden ze gestraft door een overstroming. Ver beneden in de Hörndlinger Graben is nog steeds de schreeuw te horen van de verdronkenen bij een kleine waterval - de ´Schreeuwende bron`. In de kleine roeiboot, die op de steiger ligt, kan elke hoek worden verkend tijdens een tocht over het meer! In de winter is het gebied rond de Wildseeloder de toegangspoort tot het hipste skigebied van Oostenrijk, het Skicircus Saalbach Hinterglemm Leogang Fieberbrunn!
➄ Uitzicht: Pletzergraben - historische mijnbouw en hedendaags wandelgebied
De voorwaarden voor mijnbouw in die tijd waren de geologische omstandigheden. Fieberbrunn ligt in het grensgebied van de Kalkalpen tegen de Grauwackenzone. De ijzerwinning was lange tijd van economisch belang. Onder de Großer Gebra (2057m) stonden de belangrijkste gebouwen ´Gebra` en ´Lannern`. De smelterij Fieberbrunn leverde het ruwijzer voor het Pillersee-staal, dat ook daar werd geproduceerd en dat op grote waarde werd geschat! Het leven van de mijnwerkers was zwaar en gevaarlijk! Verdeeld in verschillende groepen (hoedenmakers, ertssnijders, mijnopzichters, ...), werd precies bepaald wie er hoe lang moest werken. Een incident uit 1875 vertelt hoe gevaarlijk het leven van mijnwerkers eruit kon zien: er werd dat jaar nog steeds ijzer gewonnen en tot 80 mijnwerkers vonden onderdak in de huizen in de buurt van de mijn.
Het was maandag 19 december 1875 toen 54 mijnwerkers hun gebruikelijke weg door de Pletzergraben naar hun werkplek aflegden. Plots werd de ´slapende leeuwin` (= lawine) wakker en verschalkte de helft van de mannen. Wonder boven wonder konden velen zichzelf bevrijden, de anderen werden door hun kameraden uit de sneeuw gehaald. Ze vervolgden hun weg om voor de middag het mijnwerkershuis te bereiken. Onder hen was de 17-jarige Jodok Stöckl. Hij kon maar moeilijk herstellen van het ongeluk en het leek erop dat hij kerstavond niet meer mee zou maken. Er kwamen sneeuwstormen opzetten en niemand wist hoe ze de jongen naar een plaatselijke dokter konden brengen. Twee mijnwerkers stemden ermee in om de jongen ondanks het verdere lawinegevaar naar het dal te brengen. Jodoks koortsaanvallen veroorzaakten hallucinaties en angst voor de dood. Halverwege is er vandaag de dag nog steeds een plek in de Pletzergraben die mensen ´God` noemen! Dankzij de moed van zijn mijnwerkers werd Jodok Stöckl onder de meest ongunstige omstandigheden gered!
In de mijnbouw was ook buskruit nodig. Het moeizame werk van stenen vergruizen werd vervangen of in ieder geval versneld door het gebruik van buskruit. De familie Edenhauser is al generaties lang betrokken bij dit werk. Hun kruitmolen stond in het gehucht Weißach. Vandaag de dag bestaat de boerderijnaam ´Pulvermacher` nog steeds bij de familie Millinger. (Kroniek: Fieberbrunn - geschiedenis van een Tiroolse marktstad met Wolfgang Schwaiger)
Vandaag de dag ontsluit een bosweg langs de Pletzerbach dit wandel- en fietsgebied naar de ´Herrgottbrücke`-brug en verder het dal in. De toppen van Gebra en Karstein zijn populaire tochten en geven inzicht in de mijnbouw van vroeger. De St. Daniel-kapel onder de Gebra was oorspronkelijk een barokke mijnwerkerskapel in het voormalige mijngebied van Fieberbrunn. In 1975 werd de oude, vervallen kapel ter nagedachtenis herbouwd. Een keer per zomer wordt er in de kapel een bergmis gehouden.
➅ Focus: Buchensteinwand met Jakobskreuz
De Buchensteinwand wordt omringd door de dorpen Fieberbrunn, Hochfilzen, St. Ulrich am Pillersee en St. Jakob in Haus en kan van alle kanten worden ´bewandeld`. Bewegwijzerde wandelpaden en een mountainbikeroute leiden direct naar de panoramische berg midden in het PillerseeTal. Met de stoeltjeslift van de Kabelbaan Pillersee bereikt u gemakkelijk de top. De top van de Buchensteinwand ligt in het gemeentelijk gebied van St. Jakob in Haus, de Jakobsweg loopt naar beneden in het dal en op het plateau van de Buchensteinwand wacht een onmiskenbaar hoogtepunt van de regio: het volledig toegankelijke, 30 m hoge Jakobskreuz! Kijkruimtes en panoramische terrassen bieden een adembenemend panoramisch uitzicht en tentoonstellingen sieren regelmatig het interieur van het kruis. De Buchensteinwand en het Jakobskreuz zijn niet alleen in de zomer een populaire bestemming. In de winter zijn de hellingen een speciaal familieskigebied en de bewegwijzerde routes zijn een veilige klimoptie voor tourklimmers!
➆ Parochiekerk Fieberbrunn
In 1446 werd een nieuw centrum gebouwd met de kerk aan de Fieberbrunnen, van waaruit de verdere ontwikkeling van het dorp en de eigen gemeenschap begon. Op 17 juli 1446 werd de kerk ingewijd ter ere van de heilige Primus en Felician. Externe renovaties in de zomer van 1978 hebben aangetoond dat de kerk in 1689 helemaal opnieuw is gebouwd.
De Widum (pastorie)
Het parochiearchief meldt dat er in 1643 een widum werd gebouwd, die in 1767 echter door brand werd verwoest. De bouw van de huidige pastorie begon waarschijnlijk in hetzelfde jaar. Met zijn opvallende afmetingen en de architectonische vormen die verschillen van de bouwstijl van de andere huizen, is de widum von Fieberbrunn een van de meest opvallende gebouwen in de stad en vormt een monumentaal ensemble van groot cultureel belang met de parochiekerk. (Kroniek: Fieberbrunn - geschiedenis van een Tiroolse marktstad en Wolfgang Schwaiger)
➇ Parochiekerk
Vanaf hier hebt u een heel bijzonder uitzicht op het dorpscentrum. De Wildseeloder op de achtergrond, de Buchensteinwand aan de voorzijde en direct onderaan het voetpad twee belangrijke bijzonderheden van Fieberbrunn: de Fieberbrunnen en het standbeeld van een mijnwerker!
➈ De Fieberbrunnen
Volgens het verhaal werd de Tiroolse prinses Margarethe Maultasch genezen van koorts door te drinken van het water. Daarop liet ze de bron met een muur bedekken en vanaf dat moment heette de plaats ´Fieberbrunn`. Later zou de Fieberbrunnen met succes zijn genezende kracht hebben getoond aan prinses Claudia von Medici (1604-1648).
➉ Oude mijnwerker met ertsopbrengst
Gebouwd in 1995 door de marktstad Fieberbrunn ter herinnering aan de ontginning van ijzer, lood, koper en verf van de middeleeuwen tot de 20ste eeuw, alsook aan de magnesietmijnbouw in onze tijd. (Beeldhouwer: Horst Mayr Hochfilzen)
